ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੀ ਚਿੱਠੀ

ਰਾਜਾ ਰਵੀ ਵਰਮਾ ਦੇ ਬਣਾਏ ਚਿਤ੍ਰ 'ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਪਤ੍ਰ ਲੇਖਨ'
ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਰਖ ਕੇ ਲਿਖੀ ਗਈ

(ਨਰਾਜ ਛੰਦ)
ਉਜਾੜ ਨੂੰ ਵਸਾਇ ਕੇ, ਬਹਾਰ ਲਾਣ ਵਾਲਿਆ !
ਬਹਾਰ ਫੇਰ ਆਪ ਹੀ ਉਜਾੜ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆ !
ਅਤੀਤਣੀ ਨਦਾਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰੀਤਾਂ ਪਾਣ ਵਾਲਿਆ !
ਅਕਾਸ਼ ਚਾੜ੍ਹ ਪੌੜੀਓਂ, ਹਿਠਾਂਹ ਵਗਾਣ ਵਾਲਿਆ ! 1.

ਅਞਾਣ ਵੇਖ ਸਾਧਣੀ, ਅਸਾਧ ਰੋਗ ਲਾ ਗਿਓਂ !
ਅਜ਼ਾਦ ਸ਼ੇਰਨੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਮ-ਪਿੰਜਰੇ ਫਸਾ ਗਿਓਂ !
ਚਰਾਇ ਚਿੱਤ ਚਿੱਤ ਫੇਰ ਅੱਖੀਆਂ ਚੁਰਾ ਗਿਓਂ !
ਸੁਹਾਗ ਭਾਗ ਲਾਇ, ਵਾਂਗ ਛੁੱਟੜਾਂ ਬਹਾ ਗਿਓਂ ! 2.

ਕੁਮਾਰਿ ਕੰਜ ਦਾ ਕਰਾਰ ਲੁੱਟਿਆ ਪਲੁੱਟਿਆ,
ਹੰਡਾਇ ਰੂਪ, ਪਾਨ ਵਾਂਗ ਚੂਪ, ਫੋਗ ਸੁੱਟਿਆ,
ਰੁੜ੍ਹਾਇ ਪ੍ਰੇਮ-ਧਾਰ ਵਿੱਚ, ਫੇਰ ਨਾ ਪਤਾ ਲਿਆ,
ਕਿ ਜੀਉਂਦੀ ਰਹੀ ਬਿਮਾਰ, ਯਾ ਮਰੀ ਬਿਨਾਂ ਦਵਾ ? 3.

ਰਸਾਲ ਨੈਣ, ਰੂਪ ਰੰਗ, ਸ਼ੀਲਤਾ ਬਹਾਦੁਰੀ,
ਸੁਭਾਉ ਦੇਖ ਮਿੱਠੜਾ ਜ਼ਬਾਨ ਖੰਡ ਦੀ ਛੁਰੀ,
ਛਲੀ ਗਈ ਅਬੋਲ, ਦੇਖ ਲਿੰਬ ਪੋਚ ਜ਼ਾਹਰੀ,
ਵਸਾਇ ਵਿੱਚ ਅੱਖੀਆਂ, ਘੁਮਾਇ ਜਿੰਦੜੀ ਛਡੀ । 4.

ਪਰੰਤੂ ਹਾਇ ਸ਼ੋਕ ! ਫ਼ਕੀਰਨੀ ਲੁਟੀ ਗਈ,
ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ, ਚਲਾਕ ਚਿੱਤ ਚੋਰ ਦੀ,
ਅਞਾਣ ਵਿੱਦਿਆ ਮਸੂਮ ਨੂੰ ਏ ਕੀ ਮਲੂਮ ਸੀ,
ਕਿ ਸੰਖੀਏ-ਡਲੀ, ਗਲੇਫ ਖੰਡ ਨਾਲ, ਹੈ ਧਰੀ । 5.

ਪਤਾ ਨ ਸੀ, ਕਿ ਠੀਕ ਆਖ ਛੱਡਿਆ ਸਿਆਣਿਆਂ,
ਕਿ ਲਾਈਏ ਨ ਨੇਹੁੰ ਨਾਲ ਰਾਹੀਆਂ ਮੁਸਾਫ਼ਰਾਂ,
ਓ ਭੌਰ ਵਾਂਗ ਫੁੱਲ ਟੋਲਦੇ ਸਦਾ ਨਵਾਂ ਨਵਾਂ,
ਟਿਕਾਉ ਨਾਲ ਬੈਠ ਨਾ ਆਰਾਮ ਲੈਣ ਇੱਕ ਥਾਂ । 6.

ਓ ਘਾਤਕੀ ! ਅਞਾਣ ਨਾਲ ਘਾਤ ਕੀ ਕਮਾਇਆ ?
ਇਹੋ ਤਿਰਾ ਪਿਆਰ ਸੀ ? ਜਿਦ੍ਹੀ ਪਸਾਰ ਮਾਇਆ,
ਮੈਂ ਡੋਲ ਖਿੱਚਦੀ ਨੂੰ ਡੋਲ ਡੋਲ ਨੇ ਡਲਾਇਆ,
ਸ਼ਿਕਾਰ ਵਾਂਗ ਮਾਰ, ਸਾਰ ਲੈਣ ਭੀ ਨ ਆਇਆ । 7.

ਜ਼ਰਾ ਕੁ ਹਾਲ ਵੇਖ ਜਾ ਪਿਆਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰ ਦਾ,
ਗੁਲਾਬ ਤੇ ਬਹਾਰ ਰੰਗ ਫੇਰਿਆ ਵਸਾਰ ਦਾ,
ਜਿਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਹਜ਼ਾਰ ਚੀਜ਼ ਚਾਹਿ ਨਿੱਤ ਨਾਰ ਦਾ,
ਮਿਰਾ ਸ਼ਰੀਰ ਹੌਕਿਆਂ ਵਿਖੇ ਸਮਾਂ ਗੁਜ਼ਾਰਦਾ । 8.

ਕਿਹਾ ਹਨੇਰ ਪੈ ਗਿਆ ! ਨਸੀਬ ਸੌਂ ਗਏ ਮਿਰੇ,
ਬੁਲਾਣ ਦਾ ਖਿਆਲ ਯਾਦ ਹੀ ਰਿਹਾ ਨ ਹੈ ਤਿਰੇ,
ਭੁਲਾ ਲਿਆ ਧਿਆਨ ਰਾਜ ਦੇ ਬਖੇੜਿਆਂ ਕਿਤੇ ?
ਕਿ ਹੋ ਗਿਆ ਅਚੇਤ ਭੌਰ ਹੋਰ ਕੌਲ ਫੁੱਲ ਤੇ ? 9.

ਨਾ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਕੋਈ ਘੜੀ ਨਰਾਜ਼ ਹੋਣ ਦੀ,
ਰਿਝਾਉਂਦੀ, ਹਸਾਉਂਦੀ, ਕਲੀ ਤਰਾਂ ਖਿੜੀ ਰਹੀ,
ਬੁਰੀ ਭਲੀ ਕਹੀ ਜਿ ਹੋ, ਸੜੇ ਜ਼ਬਾਨ ਚੰਦਰੀ,
ਹਿਰਾਨ ਹਾਂ ਕਿ ਫੇਰ ਮੈਂ ਤਿਰੇ ਮਨੋਂ ਕਿਵੇਂ ਲਹੀ ? 10.

ਬਸੰਤ ਨੇ ਨਿਖਾਰ ਕੱਢਿਆ, ਖਿੜੀ ਕਲੀ ਕਲੀ,
ਮੁਰਾਦ ਪਾਇ, ਗੋਦ ਹੈ ਹਰੇਕ ਸ਼ਾਖ ਦੀ ਹਰੀ,
ਸੁਹਾਗਣਾਂ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਲਾ, ਸੰਧੂਰ ਮਾਂਗ ਹੈ ਭਰੀ,
ਪਰੰਤੂ ਮੈਂ ਅਭਾਗਣੀ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ ਹਾਂ ਖੜੀ । 11.

ਜਦੋਂ ਧਿਆਨ ਛਾਪ ਵੱਲ ਜਾਇ, ਘੇਰ ਖਾਨੀਆਂ,
ਕਰਾਂ ਵਿਲਾਪ, ਕੂੰਜ ਵਾਂਗ, ਵੇਖ ਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ,
ਤਿਰਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਂਭ ਸਾਂਭ ਜਿੰਦ ਨੂੰ ਬਚਾਨੀਆਂ,
ਅਮਾਨ ਆਪਣੀ ਸੰਭਾਲ, ਆਣ ਕੇ ਗੁਮਾਨੀਆਂ । 12.

ਕਿਹਾ ਕਠੋਰ ਜੀ ਬਣਾ ਲਿਆ, ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਇ ਕੇ,
ਨ ਹੋਰ ਜਿੰਦ ਸਾੜ, ਤਾਇ ਤਾਇ, ਆਜ਼ਮਾਇ ਕੇ,
ਮਲੂਕ ਜਿੰਦੜੀ ਚਲੀ ਗਈ ਜਿ ਤਾਇ ਖਾਇ ਕੇ,
ਬਣਾਇੰਗਾ ਕਿ ਲੋਥ ਦਾ, ਸਮਾਂ ਖੁੰਝਾਇ ਆਇ ਕੇ । 13.

ਨਿਆਇ-ਸ਼ੀਲ ਰਾਜਿਆ ! ਮਿਰਾ ਨਿਆਂ ਕਮਾ ਲਈਂ,
'ਦੁਖੰਤ' ਨਾਮ ਦੀ ਖਰੈਤ, ਦੁੱਖ ਤੋਂ ਬਚਾ ਲਈਂ,
ਬਣਾ ਲਈਂ ਸਨਾਥ, ਪਾਸ ਆਪਣੇ ਬੁਲਾ ਲਈਂ,
'ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ' ਰੁਲੇ ਉਜਾੜ, ਉੱਜੜੀ ਵਸਾ ਲਈਂ । 14.